Ở Nhật Bản, búp bê không chỉ là một món đồ chơi đơn thuần mà còn mang nhiều giá trị tâm linh sâu sắc.
Ở Nhật Bản, ngày 3 tháng 3 hàng năm được gọi là ngày “lễ hội búp bê” – Hina Matsuri, là 1 ngày hội truyền thống của Nhật nhằm cầu nguyện cho các bé gái lớn lên khỏe mạnh.
Theo truyền thuyết vào ngày lễ hội búp bê, giới quý tộc sẽ thả ra sông và biển những con búp bê được làm bằng giấy và cây, cầu nguyện cho những cho búp bê đó nhận thay và mang đi những tai nạn và bệnh tật của con gái họ. Hiện nay, phong tục thả búp bê ra sông vẫn còn tồn tại ở một số địa phương.
Vì ý nghĩa tôn giáo đó mà các bà, các mẹ người Nhật từ thế kỷ 11 đã bắt đầu làm búp bê cho các bé gái với niềm tin rằng những búp bê ấy sẽ bảo vệ cho các bé gải khỏi những tai nạn bệnh tật. Người Nhật cũng tin rằng những tính xấu, điều ác trong các em sẽ được hóa giải nhờ vào búp bê.
Do những ý nghĩa tốt đẹp đó lễ hội búp bê truyền thống đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản. Các nghệ nhân làm búp bê truyền thống đã tạo ra nhiều loại búp bê để dùng cho các dịp như thờ cúng, làm quà tặng trang trọng, hoặc để kỷ niệm một ngày lễ. Có những búp bê được sản xuất cầu kỳ bởi các nghệ nhân, đặc biệt là những loại búp bê tôn giáo.
Loại búp bê cổ xưa nhất có tên là Dogu, có hình dáng giống con người nhưng mang nhiều nét cách điệu giống như các vị thần. Loại búp bê này thường được làm bằng thủy tinh hoặc gốm sứ, sau khi được ban phước sẽ được ném xuống sông.
Hina là loại búp bê dùng trong lễ hội búp bê hàng năm. Ngày nay, búp bê Hina được làm với nhiều chất liệu khác nhau nhưng búp bê Hina truyền thống phải được làm bằng gỗ hoặc bằng vải độn rơm với trang phục gồm nhiều lớp lang rất cầu kỳ. Một bộ búp bê Hina thường phải có ít nhất 15 con đại diện cho những nhân vật đa dạng, trong đó sẽ có ít nhất một cặp búp bê nam và nữ tượng trưng cho Nhật hoàng và Hoàng hậu.
Ngày nay, Lễ hội Hina Matsuri trở thành 1 dịp cho cả gia đình tập hợp cùng ra ngoài và tận hưởng khí trời khi mùa xuân mới sắp về. Các bé gái Nhật sẽ được tổ chức những buổi tiệc riêng, mời bạn bè đến nhà cùng thưởng thức những món ăn và bánh kẹo được dâng cho búp bê. Các món ăn đều đuợc cho các màu sắc phong phú màu xanh, hồng, trắng và được chế biến từ các loại lá cỏ tốt cho sức khỏe nhằm xua đuổi bệnh tật
Nguồn: tổng hợp